Bahçe Mobilyası Üzerine...

Gelmekte olan bahar ile birlikte artık yaşam alanlarımızı mekânsal yavaş yavaş sıcak iç mekânlarımızdan dışarıya taşımak, limonluklarımıza ve bahçelerimize entegre etme zamanlarımız gelmekte, İşte tam da bu yüzden bahçe mobilyaları üzerine sizler ile bir takım paylaşımlarda bulunmak istiyorum. Kadim mobilya kültürünün sağlamlık ve estetik ile buluştuğu ve bir o kadar da konforun ön plana çıktığı mekân argümanlarıdır. Gerek ergonomisi gerek antropometrisi noktasında bizler için yaşam konfor ve disiplinin de önemli bir yer edinmiştir.

Bahçedeyiz ve bahçenin tarihçesi de bir o kadar mobilyasının kurgusunu betimleyen bir konu başlığı aslında, işte bu yüzden öncelik ile bahçenin tarihçesini de bir miktar incelemekte fayda var;

En eski bahçeler, zigguratların (Babil Toprakları) asma bahçeleridir. Piramit gövdeli, eğik yüzeyli yapılar olan zigguratların tepelerinde, kare biçimi birer teras yer alırdı; Gökyüzünün kutsallığına adanmış topraklar olmalarının yanı sıra, din adamları gökbilim çalışmalarında bu anıt yapılarda gerçekleştiriyorlardı. Zigguratları tarihte, kokulu ve lezzetli meyve ağaçları ve bitkilerle dolu birer sebze-meyve bahçesi olan Eski Yunan bahçeleri izledi. Bu bahçelerde günümüzdekinden farklı olarak meyve ve sebzelerle çeşitli süs bitkileri ve çiçekler bir arada yetiştiriliyordu. Roma bahçeleriyse, duvarlar arasında düzenlenirdi.

XX. yy. da bahçe, konutun süsleyici öğesi haline geldi. Bahçenin biçimsel güzelliği, yapılma nedeninden, perspektif ve çizginin aranışından kaynaklanır. Ama bu iki öğenin bahçenin kullanışlılığını bozmamasına dikkat edilmelidir.

Günümüzdeyse bahçe mobilyaları çok çeşitli tür ve kompozit malzemelerle bu alanda renk kazanmıştır. Geçmişi ve doğallığı doğunun gizemiyle bütünleştiren bambu mobilyalar, her dönemde ihtişamını koruyan ahşap malzemeden imal edilen mobilyalar, bir döneme damgasını vuran metal malzemeden imal edilen mobilyalar ve plastik malzemeden imal edilen mobilyalar tüketicilerin beğenisine sunulmaktadır.

Ahşap ise bu mobilyaların ana malzemesini oluşturmaktadır doğal olarak, Ahşap mobilya, konstrüksiyon tasarımı bakımından üç grupta incelenebilir. Bunlar; bileşenlerinin büyük çoğunluğunu tablaların oluşturduğu mobilyalar kutu (tabla) konstrüksiyonlu, masif kayıtların egemen olduğu mobilyalar çerçeve konstrüksiyonlu ve iki grubun ortaklaşa oluşturduğu mobilyalar kombine konstrüksiyonlu mobilyalar olarak adlandırılmaktadır. Plastik mobilyalarda ise kabuk tipi konstrüksiyonlar söz konusudur. Evin yalnız içinde değil, dışında da, özellikle güzel havalarda yararlanılan ve görünüşleriyle evin iç döşemesini tamamlayabilen alanların başında bahçe gelir. Bu alanlarda insana oturma, uyuma, sohbet etmek yemek yeme gibi etkinliklerinde kolaylık ve rahatlık sağlayan eşyalara "Bahçe Mobilyaları" denir. Bu mobilyaları aşağıdaki başlıklar altında toplayabiliriz.

1-Bahçe Koltuğu
2-Bahçe Sandalyesi
3-Bahçe Masası
4-Bahçe Sehpası
5-Salıncak
6-Şezlong
7-Servis Arabası
8-Şemsiye
9-Çardak (Pergule)
10-Hamak
11-Banklar
Bahçe Koltuğu: Bahçe ya da terasın vazgeçilmez unsurlarından olan bahçe koltukları çeşitli formlarda ve birçok değişik malzemeden imal edilebilir. Bahçe koltuklarında kullanılan malzemeler şöyle bir gözden geçirilecek olursa önümüze şunlar çıkar; ahşap malzeme, taş, mermer, plastik, metal malzemeler, hint kamışı (Bambus) ve suni ahşap malzemeler. Bu malzemelerin bir arada kullanıldığı kompozit formlarda mevcuttur.

Bahçe Sandalyesi:
Bahçenin oturma bölümünün vazgeçilmez bir unsuru da sandalyelerdir. Bahçe sandalyesinin imalatında da birçok farklı malzeme ve form kullanılır. Bahçe koltuğunda kullanılan tüm malzemeler bahçe sandalyesinde de kullanılır. Bahçe mobilyaları bulundukları ortam itibariyle dış etkenlere (nem, güneş, U. V. l., organik zararlılar, haşereler vb.) dayanıklı malzemelerden imal edilmişlerdir. Ayrıca ek koruma tedbirleri de uygulanmıştır. Bahçe sandalyelerinde yaslanma eğimi çok fazla değildir. Çünkü bu rahatlık koltuklarla giderilmiştir. Rahatlığı artırmak için oturma ve yaslanma bölümlerine kalınlığı 1-2 cm olan kauçuk örtüler konulabilir. Bahçe sandalyelerinde fazla keskin hatlara rastlanılmaz.

Bahçe Masası: Bahçedeki keyfiyete büyük ölçüde katılan elemanlardan biriside bahçe masasıdır. Bahçede kullanılan masalar ev masaları kadar ihtişamlı ve ağır olmazlar. Genellikle hafif malzemelerden imal edilirler. Taşıma ve ağırlıkta kolaylık sağladığı için de monte veya katlanır özellikte olması tercih edilir. Ahşaptan imal edilmiş modellerinde, büyük tablalar fazla kullanılmaz. Bahçe masalarında tabla biçim; kare, dikdörtgen, daire, elips olan masalar en çok rastlanan modellerdir.

Bahçe Sehpası: Bahçedeki oturma bölümlerinde koltuklar arası iletişimi sağlayan, fonksiyonellik açısından masadan daha değerli olan mobilyalardır. Boyutları, kolay taşınabilirliği, ağırlığı, çok iş bilirliği ve diğer faktörlere iyi uyum sağlaması sehpanın artı özelliklerindendir. Sehpaların en önemli özelliği dinlenme anında insanın pozisyonunu bozmadan kullandığı bir nesneyi sehpa üzerinden kolayca alabilmesidir. Bu yüzden sehpalar oturma gruplarının özelliklede koltukların yanında bulunur ve oturma yüksekliğinde imal edilirler. Bahçe sehpaları; plastik, demir, bambu ahşap malzemelerinden imal edilirler. Birçok formda yapılabilirler.

Salıncak: Bahçe mobilyasında önemli bir yeri vardır. Arkalıkları uzun ve normal olarak yapılmışları vardır. Salıncak yapımında kullanılan en önemli ağaç malzeme Teak ağacından yapılanıdır. Ayrıca üzerini kapatmak için su geçirmez plastik tente kullanılır. Oturma yerinde ise döşenmiş minderler kullanılır.

Çardak (Pergule): Özellikle bol güneş alan bahçelerde ya da sıcak iklimli bölgelerde, güneşin yakıcı ışınlarından korunmak için mutlaka gölgelik alanlar oluşturulması gerekir. Bu gereksinim sonucunda ortaya çıkmış olan çardaklar ve kamelyalar bahçeye estetik ve daha düzenli bir görüntü verirler. Çardak ve kamelyalar çeşitli biçimlerde olabilir, değişik malzemelerle yapılabilirler; ama ne tür malzeme kullanılırsa kullanılsın, atmosfer olaylarına dayanıklı, hızla yetişip büyüyen tırmanıcı bitkilerin dal ve yapraklarım kaldırabilecek kadar sağlam olmalıdırlar. Çardağın, bitkilerin ağırlığını taşıyacağına güvenebilmek için toprağa (50-70 cm derinliğine) beton bloklarla tutturulan dikmeler çakılmalıdır. Çardağın bir yanı duvara dayanıyorsa, kirişler sağlam demir konsollarla tutturulmalıdır. Alışılmış çardaklar, ahşap kazıklar üstüne oturtulmuş, birleşme noktalarında ip ve sazla bağlanmış, üstlerine genellikle bir asma sardırılmıştır. "Örtülü balkon" biçiminde yapılabileceği gibi "sundurma" biçiminde de yapılabilir, yani bir yanı duvara yaslatıp demir desteklerle taşınabilir. 

Şemsiye: Dış mekân şemsiyeleri güneş ışınları, hafif yağmur ve rüzgârlardan etkilenmemek için tasarlanmıştır. Kaliteli bahçe şemsiyesi konstrüksiyonu ahşaptan üretilenidir. Ahşap gövdeli şemsiyeler alüminyum gövdeliye kıyasla çok daha dayanıklıdır. Bu şemsiyeler ahşap mobilyalarla beraber kullanıldığında oldukça şık bir görüntü oluşturur. Bahçe şemsiyesinde dikkat edilmesi gereken konu, konstrüksiyonu, kumaşın kalitesi ve taşıcı ayaklarıdır. Ayak seçenekleri şemsiyenin boyuna göre seçilmelidir. En kullanışlı şemsiye modeli yandan bombeli olanlardır.

Hamak: Ülkemizde kullanımı yok denecek kadar az olan hamaklar, dış ülkelerde oldukça yaygın kullanılan mobilyalardandır. İnsan yattığında, boyuna rahatlıkla yetecek uzunlukta, genişliğiyse insanı kavrayabilecek genişlikteki kalın iplerin ya da sepet dokunun iki uçunun sağlam yerlere bağlanması sonucu oluşan ve insan yattığında yüksekliği; yerden 50-60 cm yükseklikte olan dinlence araçlarıdır. Branda bezi, sağlam iki yuvarlak tahta çıta ve iki parça kalın ip kullanılarak rahat ve güzel görünüşlü bir hamak yapılabilir. İşletmelerde imal edilen hamaklar genellikle üç kısımdan meydana gelir. Zemine basan kısım, ahşap gerdirme kısmı ve uzanılan kısımdır. Zemin basan kısım iki yatay ayaktan oluşur. Hamağın devrilmeden ayakta durmasını sağlayan ayaklar 15°-20°'lik açıyla gerdirme kısmına sağlam cıvatalarla tutturulur. Uzanılan kısmının imalatında ise plastik içeren makrome iplik gibi veya ince urganların örgü yöntemiyle örülmesinden oluşur. Genişliği umumiyetle 100-120 cm'dir. Genellikle esnek yapılı malzemeler kullanılır. Bu esneklik, örgünün yapısından da kazandırılabilir. Örgü kısmı iki uçundan yerden, 50-60 cm yukarıda olacak şekilde gerdirme kısımlarına metal bilezik veya zincirlerle cıvatalanır.

Banklar: Özel konutların bahçe ve beraberinde umuma açık parklar, botanik bahçeler, piknik yerlerinde, cadde üzerlerinde bulunan komple elemanlardır. Kompleden kasıt bu elemanların oturma ve masa kısımlarının bir arada bulundurmalarıdır. Ayrı olma durumları da mümkündür. Banklar göreceği işlevlerinden dolayı kaba ölçülü mobilyalardır. Umuma yönelik eşyalar olduklarından dolayı sağlam konstrüksiyonlu elemanlardır. Birleşim yerleri mümkün olduğu kadar sağlam yapılmıştır.

İşte tüm bu bahçe mobilyası tipleri ile doğru orantılı olarak bahçe mekânlarımızı bu malzeme ve kullanımlarının farklılık gösteren alternatifleri ile şekillendirebilir ve yaza çok daha keyif ile bahçelerimiz ve sosyal çevremiz ile bir araya gelebiliriz…