Davranış Değişikliklerinde En Çok Yapılan 10 Hata!

Bunun nedeni davranış değiştirmeye başladığımız zaman bir takım hatalar yapmamızdan kaynaklanır. Bunların farkına varıp kontrol altına alırsak değişim çok daha kolay ve sancısız bir hal alacaktır. Şimdi bu maddeleri inceleyelim;

• Uzun vadeli değişim için iradeye fazlaca güvenmek.
İradenin hiç var olmadığını düşünerek hareket edin. Daha iyi bir gelecek için ilk adım budur. (“Ben istesem bırakırım”, “istesem …….’yı çok rahat yaparım” gibi içsel konuşmaları yok edin. Değiştireceğiniz davranışı iradeniz hiç olmadan sadece eylemlere dönüştürerek değiştirin.

• Küçük başarılar yerine bir anda büyük başarılara kalkışmak.
Küçük başarıları takip edin ve zamanla diğerine atlayın. Hedef belirleyin ve küçük başarıları kendinize ödül olarak görün. Bu küçük başarı bir önemi yok diye düşünmeyin. Küçük başarılar büyüklerini getirir. Zaten bir süre sonra bu seviyedeki başarılar sizi tatmin etmeyecek ve daha donanımlı da olacağınız için büyük başarılara kalkışacaksınız. Örneğin; hedefiniz “zayıflamak” değil de “1 ayda 2 kilo vermek” olsun. Bir süre sonra zaten asıl hedefinize ulaşacaksınız. Ayrıca küçük başarılar motivasyonunuzu da artıracaktır.

• Çevrenin davranışları nasıl etkilediğini yok saymak.
Çevrenizi değiştirin. Hayatınızın değiştiğini göreceksiniz. (Örn; sosyal çevre. Örn. Düzenli ders çalışmak istiyorsanız rutininizi, ders çalışamadığınız ortamı yenileyin, değiştirin, kitaplar daha ulaşılır daha görünür yerde olsun). Sürekli kültablası olan bir ortamda sigara içmek çokça aklınıza gelir, ders çalışmaya uygun olmayan (ışıksız, sesli vs.) ortamlarda kitap zaten okuyamazsınız. Sosyal çevreniz kalkışacağınız işi desteklemiyorsa o işi uzun süreli sürdürmeniz pek mümkün olmaz. Bunları göz önüne alın ve çevrenizi her anlamda değiştirmeye çalışın. Davranışlarınız da değişecektir.

• Yeni davranış yaratmak yerine eski davranışlarımızı durdurmaya kalkışmayın.
Eyleme odaklanın, engellenmelere değil. (Kendinize yeni davranış kazandırırken eski davranışlarınızı durdurmanıza gerek kalmaz. Örn. “Düzenli yemek yemeden spor yapamam”, “işleri halletmeden ……’ya başlayamam, pazartesi olmadan hiçbir şeye başlayamam. Her şeyi bir anda yapmaya kalkışmayın. Yavaş yavaş değişirseniz değişiklik uzun süreli, kalıcı olur.

• Motivasyon eksikliğini başarısızlıklara yüklemek.
Davranışı yapılması daha kolay hale getirin. Motivasyonunuzun az olmasını geçmiş başarısızlıklarınıza yüklemeyin. (örn: “Matematiğim, ingilizcem hep kötüydü, o yüzden ben asla öğrenemem”, “bir keresinde ………….. olmuştu o günden beri ………..yapmaya hevesim yok çünkü beceremiyorum. Küçükken …. Bir hastalık geçirdim ondan …..yı yapamam.” Gibi yanlış inançlarla mücadele edin.) İnsan isterse her şeyi yapar.

• Tetikleyicilerin gücünü yok saymak.
Tetikleyen bir güç olmadığı zaman davranış ortaya çıkmaz. Kendinizi motive edin (sosyalleşmek için kendinize yeni kıyafetler alarak kendinizi daha iyi hissedip, bunları göstermenin dışarı çıkmanızı sağlayacak bir tetikleyici haline gelmesini sağlayabilirsiniz, erken kalkmadan işleri yetiştirmeye çalışmak da yanlıştır, zaman yeterli olmaz. Erken kalkmak iş yapmak için tetikleyici olur. Güzel spor kıyafetleri almak spora başlamanıza tetikleyici olabilir. Herhangi bir şeye para verip zaman harcamak tetikleyici olabilir ve devamını getirebilirsiniz. Bazen bir arkadaşınızı sizi tetiklemesi için bile görevlendirebilirsiniz. Tetikleyiciler önemlidir. )

• Bilginin eyleme geçmede öncülük etmesini varsaymak.
İnsanlar çok akılcı değildirler. Bilmek ile eyleme geçmek farklı şeylerdir. (……………….. yapsam çok iyi olacağını biliyorum ancak yapmıyorum çünkü zamanım yok, çünkü istemiyorum, çünkü ………….gibi bahanelerle biliyor olmanın eyleme geçmede ketleyici olduğunun farkına varın. Daha az düşünüp daha çok eyleme geçin.). Nasıl yapacağınızı bilmek bazen yapmanızı engeller. Bilgileri bir kenara bırakıp harekete geçin.

• Davranışı sonsuza kadar yapmamak yerine belirli bir süre yapmamaya odaklanmamak.
Belirli süreli davranış değişiklikleri sonsuza kadardan daha iyidir. Zaman belli olsun. (“Sigarayı bırakacağım” yerine “1 ay boyunca hiç sigara içmeyeceğim ve sonrasına kendim karar vereceğim” daha mantıklı ve kalıcı bir çözümdür ve daha uygulanabilirdir, kolaydır.)

• Davranış değiştirmenin çok zor bir şey olduğuna inanmak.
Doğru metod uygulanırsa davranış değiştirmek çok kolaydır. (“………………. yı asla bıkramam, imkansız.” “………………… benim huyum bundan istesem de vazgeçemem.”, “ben böyle doğdum küçüklüğümden beri böyleyim.)

Davranış değiştirmek zor, ancak imkansız olmayan bir süreçtir. Bazı davranış kalıplarımızı çabuk bazılarını da daha geç değiştiririz. Uygun ortamları hazırlayın ve hayatın kontrolünü elinize alın. Bazı davranış kalıpları sizi gereksiz yere strese sokuyor olabilir ve size zarar veriyor olabilir. Öncelikle kolaylardan başlayın. Amacınız kalıcı değişlik sağlamak olsun. İlk davranış değişikliğiniz size zaten büyük bir motivasyon sağlayacak ve sonrası çorap söküğü gibi gelecektir. Kendinize söz verdiğiniz bir şeyleri başarmış olma hissi de hayatınız boyunca sizinle kalacak ve sizi değerli hissettirecek görünmez bir madalya olacaktır.
İnsan her şeyi yapabilecek kapasiteye sahiptir. İçinizdeki gücü ortaya çıkarın.